*16 năm ở tù oan

 Chuyện xảy ra cách đây 34 năm, chiều 20.5.1979 người dân xã Tân Điền, huyện Gò Công Đông, tỉnh Tiền Giang, bất ngờ phát hiện thi thể của trưởng công an xã Phan Văn Sên nằm tại một khu đất trũng. Qua khám nghiệm hiện trường và tử thi, cơ quan điều tra xác định nạn nhân tử vong là do bị giết.

 Ngày hôm sau, anh Trần Văn Chiến, 19 tuổi, đến công an xã trình báo Trần Văn U (là anh em cô cậu ruột) chính là người đã đánh chết anh Sên và đã bỏ trốn khỏi địa phương. Nghi ngờ có mối quan hệ đồng phạm giữa 2 người, Trần Văn Chiến bị công an tạm giữ để xét hỏi. Và kết quả là Trần Văn Chiến đã bị cơ quan điều tra khởi tố bị can và bắt tạm giam vì đồng phạm về tội giết người.

Anh Chiến nhớ lại: “Trưa hôm đó tôi đang ngồi chơi ở nhà thì Trần Văn U tới nói “tao đã giết ông Sên rồi”. Nói xong anh ta chụp lấy cái giỏ nhà tôi bỏ bộ quần áo vô rồi vội vã ra đi, lúc đó tôi cũng chưa biết hư thực ra sao. Ngày hôm sau, nghe bà con nói đã phát hiện xác ông Sên tôi liền tới Công an xã Tân Điền báo lại sự việc. Nhưng không ngờ họ lấy dây điện trói tôi lại rồi giải lên huyện, Ngay sau đó lần lượt anh em, chú bác tôi tất cả hơn 10 người đều bị gọi lên xã để lấy lời khai”.

Anh Chiến kể tiếp: “Tại công an huyện, tôi nói chỉ nghe Trần Văn U nói vậy chớ không biết gì hết, nhưng họ không chịu. Họ đánh và buộc tôi phải khai vì U không thể làm một mình. Ngay cả ông chú ruột và ông anh bà con chú bác với tôi cũng bị đánh. Bị đánh đau quá chịu hết nổi nên tôi đành phải khai đại là có tham gia giết người”…

Theo tài liệu của cơ quan điều tra thì Trần Văn Chiến khai nhận rằng “vì U bị ông Sên tìm bắt để lập hồ sơ đưa đi cải tạo, do vậy U nảy sinh ý định trả thù. U yêu cầu Chiến tham gia giết Sên, Chiến nhận lời và 2 bên có sự bàn bạc thống nhất hành động. Chiều hôm đó U đến nhà rủ Chiến ra nghĩa trang nấp. Chờ khoảng 20 phút thì Sên trên đường công tác về ngang, cả 2 bất ngờ xông ra, dùng cây đánh vào đầu và người Sên, làm nạn nhân té xuống bất tỉnh. U tiếp tục đè lên người và dùng tay bóp cổ Sên... Sau đó cả hai kéo xác nạn nhân bỏ vào vùng đất trũng, có nhiều cỏ và U bỏ trốn”.

Dựa vào lời khai trên, cơ quan điều tra kết luận Chiến đồng phạm với U về tội giết người, cướp tài sản và lập hồ sơ đề nghị truy tố. Sau đó Viện KSND tỉnh Tiền Giang ra quyết định truy tố Chiến đồng phạm về tội giết người. Nhưng tại phiên tòa sơ thẩm ngày 20.3.1980 Chiến không nhận tội, cho rằng bị ép cung. Mặc dù vậy, TAND tỉnh Tiền Giang vẫn tuyên buộc Chiến tội đồng phạm giết người và phạt tù chung thân!

Anh Chiến nhớ lại: “Khi ra tòa tôi đã phản cung nhưng Viện kiểm sát không chấp nhận và tòa cũng tuyên buộc như Viện kiểm sát. Không còn biết cách nào, tôi đành theo số phận và không kháng án. Sau nhiều lần được xét giảm án, ngày 21.8.1995 tôi được trả tự do. Tính tổng cộng từ khi bị bắt giam và chấp hành hình phạt tù chung thân đến khi được thả ra là 16 năm 3 tháng, và chính xác là 5.929 ngày”.

Có lẽ vụ oan án đã chìm vào quên lãng nếu như Trần Văn U không sa lưới. Hơn 2 năm sau ngày anh Chiến ra tù, ngày 24.10.1997 U bị bắt và khai chỉ một mình y giết ông Phan Văn Sên! Do vậy, tại bản án tái thẩm ngày 4.6.1998, TAND tối cao đã tuyên hủy án sơ thẩm của TAND tỉnh Tiền Giang và trả hồ sơ, yêu cầu điều tra, xét xử lại theo trình tự sơ thẩm.

Tuy nhiên, ngày 15.10.1998 kết luận điều tra của cơ quan công an vẫn xác định Chiến và U đồng phạm giết người. Và ngày 29.2.2000, Viện KSND tỉnh Tiền Giang tiếp tục truy tố Chiến và U về 2 tội giết người và cướp tài sản. Ngày 5.7.2001, một lần nữa TAND tỉnh Tiền Giang đưa vụ án ra xét xử sơ thẩm và đã tuyên phạt Trần Văn U tù chung thân. Riêng Trần Văn Chiến do “chứng cứ không vững chắc” và căn cứ vào “niềm tin nội tâm”, tòa đã tuyên Chiến “không phải chịu trách nhiệm hình sự về tội giết người” thay vì phải tuyên là “không phạm tội giết người”.

Thế nhưng, Viện KSND tỉnh Tiền Giang không đồng ý và đã kháng nghị, yêu cầu TAND tối cao xét xử phúc thẩm. Vậy là ngày 12.4.2002, Tòa phúc thẩm TAND tối cao tại TP.HCM đã đưa vụ án ra xét xử lại và quyết định giữ nguyên hình phạt tù chung thân đối với Trần Văn U về tội giết người, cướp tài sản, đồng thời đình chỉ xét xử phúc thẩm đối với Trần Văn Chiến vì lý do tại phiên tòa phúc thẩm, Viện KSND tối cao đã rút kháng nghị nên tòa không có căn cứ để xem xét đối với Chiến, cũng có nghĩa là Trần Văn Chiến đã bị tù oan!

            Sau khi được “trắng án”, anh Chiến đã làm đơn yêu cầu các cơ quan tố tụng của Tiền Giang phải công khai xin lỗi và bồi thường thiệt hại tinh thần và vật chất cho ông theo Nghị quyết 388. Lúc đầu, anh Chiến đòi bồi thường hơn 800 triệu đồng, nhưng sau nhiều lần thương lượng, đến cuối năm 2004 TAND tỉnh Tiền Giang đã thỏa thuận được mức bồi thường là 252,7 triệu đồng, đồng thời cử người tới địa phương nơi anh Chiến cư ngụ để họp dân công khai xin lỗi và minh oan cho đương sự.      

  

Ngày 11.11, chúng tôi trở lại ấp Nam, xã Tân Điền, huyện Gò Công Đông, thăm gia đình anh Trần Văn Chiến nhưng cửa nhà anh đóng im ỉm. Hàng xóm cho biết ngày nào vợ chồng anh cũng tất bật ngoài đồng, vì vậy phải nhờ người gọi anh về.

Anh Chiến bị bắt khi mới 19 tuổi và khi ra tù thì đã 35. Hiện nay vợ chồng anh đã có 2 con. Con trai lớn 18 tuổi, đã bỏ học đi làm thuê, đứa con gái thì đang học lớp 8. Nhà 4 miệng ăn nhưng chỉ có 2 công rẫy, nợ luôn gối đầu, vì vậy gia đình anh phải làm thuê mướn quần quật suốt năm. 

Sau khi bị tòa kết án, Trần Văn Chiến thụ hình ở Tiền Giang một thời gian thì bị đưa lên Trại Chí Hòa rồi ra Trại Gia Trung, tỉnh Gia Lai. Hơn 16 năm dài đăng đẳng gia đình anh vì quá nghèo nên không thể thăm nuôi. Nhưng cũng ở đây, vào những năm sắp ra tù, trong quá trình đi lao động bên ngoài anh làm quen và lấy vợ ở huyện Mang Yang, tỉnh Gia Lai. Lúc đầu, vì thân phận tù đày nên bị gia đình bên vợ phản đối, nhưng sau đó vì “gạo đã nấu thành cơm” nên anh đưa về quê đến bây giờ.

Là con thứ tư trong gia đình nông dân có 5 người con, nhà có một mẫu rưỡi ruộng, nhưng sau khi anh bị bắt, do hoàn cảnh khó khăn, không tiền đi thăm nuôi nên lần lượt mẹ anh đã bán hết. Ngày về quê, không ruộng, không nhà, cuộc sống vợ chồng anh hết sức vất vả. “Nhưng trong cái rủi có cái may. Khi sự việc oan ức của tôi được báo chí đăng tải, một Việt kiều sống ở Mỹ đọc được, thương cảm, gửi tiền giúp tôi cất được căn nhà và sau đó bà nhận tôi làm con nuôi cho tới giờ”, anh Chiến chia sẻ.

Nhà nghèo nhưng vài năm gần đây anh Chiến bị mắc bệnh tim. Mỗi tháng anh phải lên Sài Gòn khám bệnh một lần và tốn vài triệu đồng, trong khi thu nhập của gia đình anh hết sức bấp bênh. Căn nhà của anh nhìn bên ngoài khá khang trang, nhưng vào bên trong lại không có cả cái ghế để khách ngồi. Anh Chiến tự nhận: “Ở xóm này gia đình tôi nghèo nhất”.